1. Cel
1.1. Celem niniejszego dokumentu jest: • ochrona dzieci oraz uświadamianie pracowników, współpracowników oraz personelu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Starym Targu , zwanej dalej: GOPS, na to jak ważne jest podejmowanie działań zmierzających do ochrony dzieci przed krzywdzeniem; • określenie i wskazanie zakresów obowiązków osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo dzieci znajdujących się pod opieką GOPS; • podejmowanie odpowiedniej interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dzieci i/lub bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia podopiecznego; • określenie działań: edukacyjnych oraz profilaktycznych, a także interwencyjnych mających na celu zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa; • respektowanie praw dziecka i ciągłe uczenie się personelu na temat przeciwdziałania oraz zapobiegania wyrządzania krzywdy dzieciom; • ochrona dzieci przed przemocą ze strony osób dorosłych (rodziców, opiekunów, pracowników placówki) oraz rówieśników.
1.2. Polityka ochrony dzieci jest częścią standardów i procedur wdrożonych w GOPS, które mają zapobiegać wyrządzaniu krzywdy dzieciom.
1.3. Zarządzanie bezpieczeństwem dzieci jest pojęciem obejmującym zasady zarządzania systemem chroniącym dzieci oraz sposoby reagowania na krzywdę. Zapewnienie odpowiedniej wiedzy zarządzających i personelu GOPS w zakresie pojawiających się nowych zagrożeń jest kolejnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa.
1.4. Zastosowanie niniejszej Polityki ochrony dzieci powinno zapewnić bezpieczeństwo dzieciom, a także ujednolicić procedury postępowania na wypadek zdarzenia.
1.5. Polityka ochrony dzieci jest jednocześnie dokumentem określającym zadania osób funkcyjnych, pracowników oraz pracowników i współpracowników podmiotów trzecich, które na mocy zawartych umów mają kontakt z dziećmi.
2. Zakres stosowania.
2.1. Polityka ochrony dzieci obowiązuje od 10.07.2024 i stosują się do niej wszystkie osoby zatrudnione na umowę o pracę, stażyści, praktykanci, wolontariusze oraz osoby realizujące zadania na podstawie podpisanej umowy cywilnoprawnej.
2.2. Polityka w swoim zakresie odnosi się: • do dzieci, które znajdują się pod opieką osoby pełnoletniej; • do osób pełnoletnich, które sprawują pieczę nad dzieckiem.
2.3. Dla skutecznej realizacji Polityki ochrony dzieci krzywdzonych zapewnia się: ◦ szkolenia w zakresie dbania o bezpieczeństwo dzieci, ◦ okresowe szacowanie ryzyka zagrożeń, ◦ kontrolę, monitoring i nadzór nad codziennym stosowaniem Polityki, ◦ monitorowanie zastosowanych środków ochrony dzieci, ◦ możliwość realizacji wytycznych zawartych w Ustawie z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw oraz Ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, ◦ wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych obniżających ryzyko zdarzenia, ◦ wdrożenie procedur szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia podejrzenia krzywdzenia dziecka, ◦ regularne kontrolowanie oraz zgłaszanie odpowiednim służbą podejrzeń i/lub zaistniałych zdarzeń z udziałem dziecka.
3. Definicje
3.1. Krzywdzenie dziecka - każde zamierzone i niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, które naruszają równe prawa swobody i dzieci i/lub zakłócają ich optymalny rozwój.
3.2. Dziecko – każda osoba poniżej 18 roku życia.
3.3. Interwencja prawna - zawiadomienie policji lub prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka lub zawiadomienie właściwego sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich o zagrożeniu dobra dziecka.
3.4. Opiekun dziecka –rodzic/rodzice posiadający pełne prawa rodzicielskie lub opiekun prawny mający prawo do reprezentacji dziecka.
3.5. Interwencja prawna na rzecz dziecka krzywdzonego – powiadomienie organów o krzywdzeniu dziecka, podejmowanie działań zgodnie z najlepszym interesem dziecka i współpracę służb zaangażowanych w ochronę dziecka krzywdzonego, zwane dalej „interwencja”.
3.6. Zgoda opiekuna - zgodę osoby uprawnionej do reprezentacji dziecka, w szczególności jego przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna prawnego) lub innej osoby uprawnionej do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu.
4. Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci.
4.1. Pracownicy GOPS powinni posiadać wiedzę i w ramach wykonywania swoich obowiązków muszą zwracać uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci.
4.2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka, pracownicy podejmują rozmowę z rodzicami lub opiekunami prawnymi dziecka przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia.
4.3. Pracownicy mają w obowiązku monitorować sytuację dziecka (jeżeli jest podejrzenie) poprzez obserwacje, rozmowy z dzieckiem, rodzicami lub opiekunami prawnymi oraz instytucjami wspomagającymi ochronę tego dziecka.
4.4. W przypadku stwierdzenia sytuacji krzywdzenia dziecka należy podjąć odpowiednie kroki i zapewnić mu pomoc. Pomoc ta może mieć formę bezpośredniej pomocy indywidualnej lub grupowej w instytucjach, które posiadają odpowiednio wykształconą kadrę specjalistów zajmujących się wsparciem w zakresie ochrony przed krzywdzeniem, bez względu na płeć, narodowość, kolor skóry, wyznanie, poziom sprawności.
4.5. Na udzielenie dziecku pomocy bezpośredniej rodzic lub opiekun prawny dziecka musi wyrazić zgodę.
4.6. Wszelkie działania związane z kontaktem z dzieckiem muszą odbywać się z poszanowaniem prawa do ochrony prywatności tego dziecka.
4.7. W trakcie kontaktu z dziećmi, pracownicy GOPS zwracają się do dzieci z szacunkiem, używają prostego języka, dostosowanego do możliwości dziecka.
5. Bezpieczne relację między personelem a dzieckiem.
5.1. Pracownicy są zobowiązani dbać o bezpieczeństwo dzieci podczas współpracy z podopiecznymi (organizowane zajęcia, spotkania, warsztaty i inne).
5.2. Monitorowanie sytuacji i dbanie o dobro dziecka jest nieodłącznym elementem pracowników GOPS.
5.3. Dopuszczalna forma bezpośredniego kontaktu z dzieckiem oparta jest wyłącznie na poszanowaniu praw dziecka z zachowaniem jego intymności.
5.4. Zajęcia, warsztaty i inne spotkania należy prowadzić w taki sposób, aby były dostosowywane do potrzeb i możliwości dzieci, w szczególności jeżeli mowa o dzieciach z niepełnosprawnościami.
5.5. Komunikacja pomiędzy pracownikiem a nieletnim oparta jest na zasadach kulturalnego zachowania i wzajemnego szacunku.
5.6. GOPS nie dopuszcza upokarzania i poniżania innych pracowników oraz współpracowników, takich jak wzajemna agresja, przemoc fizyczna i psychiczna.
5.7. Komunikacja pomiędzy personelem a dzieckiem, np. w formie on-line, powinna być uzasadniona i celowa.
5.8. Dopuszcza się formę kontaktu personelu i dziecka jedynie po wcześniejszym zakomunikowaniu rodziców / opiekunów prawnych.
5.9. Dzieci zapoznawane są z tym, jakie zachowania są niedozwolone między dzieckiem, a osobą dorosłą.
6. Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia dziecka.
6.1. Pracownik przyjmuje informację o zaistniałej sytuacji, zapewnia dyskrecję i bezpieczeństwo zgłaszającemu poprzez jego wysłuchanie.
6.2. Pracownik informuje o zaistniałej sytuacji lub zdarzeniu odpowiednią osobę wyznaczoną, która jest przeszkolona z zakresu udzielania wsparcia dzieciom.
6.3. Jeżeli stan dziecka tego wymaga i wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i/lub życia, dyrektor/kierownik lub inna poinformowana osoba wzywa lekarza.
6.4. Osoba zajmująca się sprawą podejrzenia krzywdzenia dziecka, dbając o dyskrecję i komfort, przeprowadza z poszkodowanym rozmowę w celu ustalenia (o ile jest to możliwe) okoliczności zdarzenia i rodzaju przemocy używanej wobec niego (gdzie, kiedy doszło do zdarzenia lub zdarzeń, jaka była ich częstotliwość).
6.5. Obowiązek wszczęcia procedury Niebieskiej Karty i wypełnienia formularza „Niebieska Karta A” spoczywa na wszystkich pracownikach socjalnych i asystentach rodziny zatrudnionych w GOPS.
6.6. Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta A” pracownik wszczynający procedurę Niebieskiej Karty ma obowiązek przekazać ten formularz do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego lub innego jego członka w terminie pięciu dni roboczych. Za dni robocze przyjmuje się dni pracy GOPS-u.
6.7. W przypadku podejrzenia, że zagrożone jest dobro dziecka, niezwłocznie powiadamia się Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich (interwencja prawna). W sytuacji podejrzenia czynu karalnego dyrektor zobowiązany jest powiadomić policję (interwencja prawna na rzecz dziecka krzywdzonego).
7. Procedury postępowania w przypadku agresji.
7.1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia (lub posiadania informacji) o krzywdzeniu dziecka pracownik ma obowiązek niezwłocznego poinformowania dyrektora/kierownika o tym fakcie w formie ustnej oraz pisemnej, poprzez przedłożenie odpowiedniej notatki służbowej.
7.2. Przekazanie informacji powinno nastąpić w tym samym dniu, w którym pracownik powziął podejrzenie lub informację.
7.3. Jeżeli pracownik nie jest już obecny w danym dniu w GOPS-ie niezwłocznie ma obowiązek przekazać informację telefonicznie.
7.4. Po przekazaniu informacji do dyrektora/kierownika, osoba ta powinna w pierwszej kolejności ustalić czy zachodzą przesłanki uzasadniające wszczęcie procedury odebrania dziecka na podstawie Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej (art. 12a), a następnie ustalić jakie podmioty i instytucje powinny zostać poinformowane o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego.
7.5. Jeżeli w wyniku ustaleń (o ile była zwołana wewnętrzna komisja), zostanie ustalone, że zasadnym jest skierowanie do sądu rodzinnego wniosku (o którym mowa w art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego) lub złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, dyrektor/kierownik GOPS-u niezwłocznie kieruje taki wniosek do właściwych organów.
7.6. Obowiązki określone w powyższych punktach, nie wpływają na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty”.
8. Procedury postępowania w przypadku podejrzenia, gdy dziecko jest krzywdzone przez pracownika placówki.
8.1. W przypadku podejrzenia, że dziecko może być krzywdzone przez pracownika lub jeżeli pracownik jest świadkiem krzywdzenia dziecka przez personel, należy podjąć działania mające na celu przerwania tego zdarzenia oraz wyjaśnienie okoliczności zdarzenia.
8.2. Z zaistniałej sytuacji należy sporządzić notatkę służbową i przekazać uzyskaną informację do kierownika lub dyrektora.
8.3. Dyrektor/kierownik podejmuje odpowiednie środki zapobiegawcze oraz dyskrecję, następnie przeprowadza rozmowę z pracownikiem.
8.4. W przypadku potwierdzenia krzywdzenia dziecka, dyrektor/kierownik sporządza z pracownikiem pisemny kontrakt lub protokół ustaleń. Dokument ten powinien zawierać szczegółowy opis sytuacji oraz rozwiązania, które mają zapobiec dalszemu krzywdzeniu dziecka przez pracownika. W ostateczności, dyrektor stosuje środki dyscyplinujące.
8.5. W uzasadnionych przypadkach dyrektor wdraża wobec pracownika postępowanie dyscyplinarne odpowiednio do zapisów w Kodeksie Pracy.
8.6. W przypadku podejrzenia, że dziecko jest pokrzywdzone przestępstwem dyrektor składa zawiadomienie do organów ścigania.
8.7. Dziecku, jako ofierze, należy zapewnić opiekę psychologa/pedagoga.
9. Rekrutacja nowych pracowników.
9.1. GOPS zapewnia rekrutację pracowników na określonych w Kodeksie pracy.
9.2. Rekrutacja odbywa się zgodnie z zasadami, a kandydat składa odpowiednie dokumenty i zaświadczenie poświadczające jego wykształcenie, dodatkowo doświadczenie zawodowe (o ile takie posiada).
9.3. W trakcie rozmowy z nowym pracownikiem informowany jest on o wdrożonej Polityce ochrony dzieci.
9.4. Przed przystąpieniem do pracy wybrany kandydat, oprócz innych wymaganych przepisami prawa dokumentów, składa oświadczenie dotyczące niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa na szkodę małoletniego, oraz o toczących się względem niego postępowaniach karnych.
9.5. Dyrektor ma obowiązek, przed zatrudnieniem, sprawdzić przyszłego pracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
9.6. Nowo przyjęty pracownik lub współpracownik zapoznaje się z zapisami Polityki, regulaminem pracy, zasadami przestrzegania praw dziecka oraz zasadami ochrony i przetwarzania danych osobowych. Zapoznanie się z wymienionymi powyżej zasadami potwierdza własnoręcznym podpisem.
10. Wdrożenie Polityki ochrony dzieci oraz monitoring.
10.1. Polityka ochrony dzieci w GOPS wchodzi w życie w chwili wdrożenia dokumentu. Treść powinna być opublikowana całemu personelowi. Każda osoba, która zapoznała się z dokumentem zobowiązana jest podpisać oświadczenie (załącznik nr 1).
10.2. Pełna treść dokumentu jest dostępna dla wszystkich pracowników/ współpracowników.
10.3. Dyrekcja, z momentem opublikowania Polityki, zobowiązana jest wyznaczyć koordynatora odpowiedzialnego za koordynację wdrożenia i przestrzegania zapisów Polityki ochrony dzieci.
10.4. Na podstawie wyników konsultacji i ankiety (załącznik nr 3), koordynator zobowiązany jest, nie rzadziej niż raz na dwa lata, aktualizować dokument.
10.5. Każda zmiana powinna być niezwłocznie przekazana całemu personelowi placówki.
11. Procedura bezpiecznego korzystania z Internetu, urządzeń elektronicznych i reagowania w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia cyberprzemocy.
11.1. Obowiązkiem GOPS jest wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za sprawowanie pieczy nad sposobem korzystania z urządzeń, w tym mobilnych, posiadających dostęp do Internetu.
11.2. Osoba odpowiedzialna za sprawowanie pieczy nad sposobem korzystania z urządzeń musi poinformować dzieci o unikaniu klikania w podejrzane linki, które mogą zawierać wirusy oraz korzystaniu tylko ze stron Internetowych, które zawierają bezpieczne treści, tj. nie zawierające przemocy.
11.3. Ważnym elementem bezpieczeństwa w sieci jest zadbanie, aby dzieci nie publikowały swoich oraz innych osób danych osobowych, a także haseł i loginów.
11.4. Personel odpowiedzialny za sprzęt komputerowy oraz pozostałe urządzenia mobilne ma w obowiązku zadbać o zabezpieczenie elektroniki odpowiednimi filtrami i narzędziami bezpieczeństwa, takimi jak oprogramowanie antywirusowe i narzędzia kontroli rodzicielskiej.
11.5. W miarę możliwości osoba odpowiedzialna powinna przeprowadzić warsztaty z dziećmi oraz zapewnić im materiały szkoleniowe, które pozwolą na bezpieczne poruszanie się w sieci.
